Proiektu pilotu batek Kantauri itsasoan hegalaburraren arrantza berreskuratzea du helburu

• Getaria parean jarritako urpeko bi akuikultura-instalazio berritzaile probatuko dira 2025ean, ale kopuru mugatu bat gizentzeko.
• Atunak bizirik arrantzatuko dira inguraketa-aparailuen bidez, tokiko flotarekin lankidetzan, eta emaitzak Atlantikoko Atuna Kontserbatzeko Nazioarteko Batzordeak (ICCAT) ebaluatuko ditu.
• AZTI zentro teknologikoak eta Balfegó enpresa katalanak Itsasbalfegóren bitartez sustatutako ekimena arrantzari eta ingurumenari buruzko legeekin bat dator, eta agintari eskudun guztien onespena jaso du.

Orio, 2024ko irailaren 24a- Kantauri itsasoan hegalaburraren arrantza baldintzatuta dago arrantza-ontziarentzat errentagarritasun txikia duelako. Izan ere, harrapatutako aleen tamaina txikiagoa izaten da eta baldintza metereologikoek  ohiko teknikekin harrapatzea zailtzen dute. Horregatik, gaur egun, Euskadiko kuotaren zati handi bat Espainiako beste eskualde batzuei lagatzen zaie.

Egoera horri buelta emateko eta kostaldeko eremu horretan hegalaburraren arrantza berreskuratzeko, urpeko bi akuikultura-instalazio jarriko dira Getariako portutik (Gipuzkoa) 3,688 miliatara. Kaiola horiek udazkenean eta neguan probatuko dira, eta 2025eko udan hasiko da espezie hori gizentzeko proba pilotua, ale kopuru mugatu batekin. Esperientzia positiboa bada, 2026tik aurrera kaiola gehiago jarriko dira, gizentzera bideratutako arrantza-kuotaren arabera.

Itsasbalfegók, AZTI zentro teknologikoak eta Kataluniako Balfegó enpresak sortutako enpresak, aurkeztu du ekimena gaur prentsaurrekoan, eta atun gorri bizia inguraketa-aparailuen bidez harrapatzea proposatzen du, euskal arrantza-ontzidiarekin lankidetzan. Ondoren, aleak gizendu egingo dira, bideragarritasun ekonomikoa eta ingurumenekoa ebaluatzeko.

“Erronka nagusia izango da zehaztea ea bideragarria den inguraketa-artea erabiltzea Bizkaiko golkoan hegalaburra arrantzatzeko. Lortzen bada eta, ondoren, kaioletan gizentzeak arrakasta badu, proiektu horrek eragin oso positiboa izan dezake euskal ekonomian eta gizartean, arrantza-kuoten balioa handitzea, produktuaren kalitatea hobetzea eta arrantza-kudeaketa optimizatzea ahalbidetuz “, adierazi du Juan José Navarro Balfegóko zuzendariaren ondokoak. Enpresa liderra da atun gorria harrapatzen, elikatzen, aztertzen eta merkaturatzen.

Inplementatu aurretik, proiektuak ebaluazio administratibo eta zientifiko zorrotza izan du. “Ekimenak arrantzaren eta ingurumenaren arloan egokiak diren administrazio publiko guztien babesa eta baimena du, estatukoak zein Europakoak. Lehen fase hau Atlantikoko Atuna Kontserbatzeko Nazioarteko Batzordeak (ICCAT) ere onartu du, eta lortutako emaitzak ebaluatuko ditu” ziurtatu du Rogelio Pozo AZTIko zuzendariak.

Proba-fasea eta etengabeko jarraipena

2025eko udarako aurreikusitako atunak harrapatzen hasi aurretik, Itsasbalfegok udazken eta negu honetan baliozkotuko ditu kaiolen flotagarritasuna, urperatzeko gaitasuna eta erresistentzia Kantauriko fenomeno meteorologiko kaltegarrien aurrean. Erronka hori funtsezkoa da akuikultura-mota horretarako.

“Balfegók antzeko instalazio bat kudeatzen du L ‘Ametlla de Mar-en (Tarragona) 2004tik, baina Kantauri itsasoko baldintzak askoz ere larriagoak dira, batez ere neguan. Kaiolen teknologiak 50 metroko diametroa du, eta baldintza horiek jasateko eta olatuen inpaktua minimizatzeko diseinatuta dago “, azaldu zuen Navarrok. Ekaitza gertatuz gero, kaiolak 18 metrora arte urperatu daitezke, bai egitura bai arrainak babesteko.

Proiektuan zehar, monitorizazio bat egingo da azken belaunaldiko sentsore eta kameren bidez. Horiei esker, denbora errealean kontrolatu ahal izango dira kaiolen inguruko uraren kalitatea eta jarduera biologikoa, eta ingurumen-inpaktu posibleen aurrean berehalako erantzuna ziurtatuko da.