Adimen artifiziala, itsas droneak edo ingurumen-analisirako metodologia berritzaileak, ozeanoak behatzeko tresna berritzaileenak

• AZTIk antolatutako 2023ko udako ikastaroak itsas biodibertsitatea monitorizatzeko erabiltzen diren teknika eta teknologia berriak aurkeztuko ditu gaurtik asteazkenera bitartean Donostiako Aquariumean
• Adimen artifizialaren aplikazioak, droneak edo ingurumen-analisiaren metodologia berriak ikastaroaren prestakuntza-edukiaren parte izango dira

Donostia, 2023ko ekainaren 5a- Akuikultura, turismoa edo energia berriztagarriak bezalako jardueren ondorioz, giza jarduerak ozeanoetan egiten duen presioa gero eta handiagoa da, eta horrek irtenbide berriak eskatzen ditu, ekosistema horien ingurumen-egoera eta iraunkortasuna zaindu eta monitorizatzeko.

Gaurtik aurrera (ekainak 5, astelehena) ekainaren 7ra arte (asteazkena), eta AZTIk antolatutako 2023ko udako ikastaroaren barruan, Europako dozena bat adituk ingurune horien eta haien biodibertsitatearen kontserbazioa bermatzeko praktikan jartzen ari diren tresna berritzaileenetako batzuk aurkeztuko dituzte Donostiako Aquariumean.

Ángel Borjak, AZTIko itsasoen eta itsasertzen ingurumen-kudeaketan adituak, koordinatuta, prestakuntza-programak 2022 eta 2023 artean Horizon Europe-k finantzatutako bost proiektu europarren esparruan abian jarritako teknologiak eta teknikak errepasatuko dituzten tailerrak eta hitzaldiak biltzen ditu: GES4SEAS (AZTIk koordinatua), OBAMA-NEXT, BiOcean5D, ACTNOW eta MARBEFES. Ekimen horiek guztiak itsas biodibertsitatearen azterketan eta ozeanoa monitorizatzeko eta ebaluatzeko tresna berritzaileen garapenean oinarritzen dira.

Gaiak honako hauek dira: itsas ekosistemaren osagaiak monitorizatzeko eDNA (girotik ateratzen den DNA) erabiltzea, komunitate bentonikoen droneekin mapatzea (koralezko arrezifeak, adibidez), azaleratik gertuen dauden komunitateak behatzeko adimen artifiziala erabiltzea, eta itsas sistemen eragin metagarrien eta ingurumen-egoeraren ebaluazioa.

Zentro teknologikoak antolatutako nazioarteko udako ikastaroan, komunikazio zientifikoarekin eta zerbitzu ekosistemikoen mapaketa eta ebaluazioarekin lotutako gaiak ere jorratuko dira. “Parte-hartzaileei hezkuntza esperientzia aberasgarria eskaintzen diegu. Itsasoko ingurumenaren iraunkortasunerako joera teknologiko eta zientifiko interesgarrienetako batzuk ezagutzeko aukera izateaz gain, adituekin elkarreraginean aritzeko eta ideiak partekatzeko aukera izango dute”, Ángel Borjak nabarmentzen duenez.

Ingurumen-erronka

Itsasoko eta kostaldeko giza jarduerek, hala nola arrantzak, nabigazioak, materialen erauzketak, energia berriztagarriek eta petrolioaren eta gasaren esplorazioak, hedapen handia izan dute, eta presio handia eragin dute itsas ekosistemetan.

Ekonomia Urdin Jasangarria eta Itun Berdea bezalako ekimenek inpaktu horiek minimizatzeko ahaleginak egin dituzten arren, aurreikusten da itsas jarduerek eta lotutako presioek handitzen jarraituko dutela, gero eta handiagoa den giza eskariaren ondorioz.

Existitzen diren eta etorkizunean izango diren jarduera horien guztien ondoriozko inpaktu metagarriek erronka esanguratsuak sor ditzakete giza ongizaterako, nahiz eta Europako araudiak egon, hala nola Itsas Espazio Antolamenduari buruzko Zuzentaraua (MSPD; 2014/89/EB Zuzentaraua).

Gainera, klima-aldaketaren ondorioek are gehiago larritzen dute egoera, ekosistemetan aurrekaririk ez duten aldaketak eraginez eta premiazko ekintza baten beharraz ohartaraziz, Biodibertsitateari eta Ekosistemen Zerbitzuei buruzko Gobernu arteko Plataformak (IPBES) eta Klima Aldaketari buruzko Adituen Gobernu arteko Taldeak (IPCC) azpimarratzen duten bezala.

Horregatik, nahitaezkoa da itsasoko eta kostaldeko jarduera ugari modu jasangarrian gauzatzen direla ziurtatzea, 2030erako Biodibertsitatearen Estrategian (COM (2020) 380) ezarritako helburuak lortzeko, Itsas Estrategiari buruzko Esparru Zuzentarauaren (MSFD; 2008/56/EE Zuzentaraua) araberako Ingurumen Egoera Ona lortzeko eta habitat eta espezie kalteberen kontserbazio-egoera onari eusteko (Hegaztien eta Habitaten Zuzentarauak (BHD; 92/43/EE). Ahalegin horiek bat datoz Garapen Iraunkorrerako Zientzia Ozeanikoen Nazio Batuen Hamarkadarekin (2021-2030).