Irtenbide zirkular berriak itsas plastikoak murrizteko Europako arrantzan

Europar Batasunak finantzatutako SEARCULAR proiektua konponbide berritzaileak eta zirkularrak garatzen ari da arrantza-arteentzat, urtero gure ozeanoetara iristen diren itsas plastikoen kopurua murrizteko helburuarekin. AZTI zentro teknologikoa buru dela, eta Europa osoko 13 industria-enpresa eta ikerketa-erakunderen parte-hartzearekin, SEARCULARek lankidetza estuan dihardu arrantza-industriarekin, materiale jasangarriagoak eta iraunkorragoak diseinatzeko.

Arrantza da itsasoko zaborraren iturri nagusietako bat, bai Europan, bai maila globalean ere. Izan ere, arrantza-sareak eta beste ekipo batzuk itsasoan plastikoak batzearen arrazoi garrantzitsuenetarikoak dira. Europako Itun Berdea eta Erabilera Bakarreko Plastikoen Zuzentaraua (SUP) bezalako ekimenek arazo horri heltzen diote, eta, besteak beste, baztertutako arrantza-arteetan jartzen dute arreta.

Hiru urtetan zehar (2023-2026), SEARCULAR proiektuak irtenbide praktikoak garatzea proposatzen du, hala nola material jasangarriagoak eta biodegradagarriagoak erabiltzea, eta, aldi berean, ekipoen kudeaketa hobetzea bizitza baliagarriaren amaieran. Konponbide horiek arrantza-ekipoen bizi-zikloa luzatzeaz gain, milaka tona plastiko itsasoan sartzea saihestuko dute urtero, arrantza-industrian ekonomia zirkularra sustatuz.

Lau irtenbide berritzaile ozeanoa garbi mantentzen laguntzeko

Urtero milaka tona sare baztertzen dira bizi-zikloaren amaierara iristean. Ekipamendu horiek, erabilera handia izaten dutenak, itsasoko mikroplastiko eta zaborren iturri bihur daitezke.
Arrantzako kasu guztietarako irtenbide bakarra ez dagoenez, SEARCULAR hainbat aukera aztertzen ari da, hainbat arrantza-motaren, sare-motaren eta ekipoen bizi-zikloaren etaparen behar espezifikoetara egokituta.

Garatzen ari diren soluzio teknikoen artean, atun tropikala arrantzatzeko inguraketa-sareak berrerabiltzea agertzen da, bere balio-bizitzaren amaieran. Sare horiek soka (parpalla, zaldi-kola edo dolly ropes ingelesez) iraunkorrago bihurtzen dira arraste-sareetarako. Itsas ingurune gogorren eta itsas hondoarekin kontaktu hurbilaren ondorioz, parpalla tradizional horiek erraz higatzen dira eta bizitza erabilgarri mugatua dute. Nylonez egindako inguraketa-sareak birziklatzean, iraunkorragoak diren soka berriak fabrikatzen dira, itsasoan sortutako itsas plastikoen kopurua eta portuetan baztertutako sareen kopurua murriztuz.

Itsas hondotik gertu bizi diren arrainak harrapatzen dituzten Danimarkako inguraketa-sareetan erabiltzen diren sokek ere higadura handia jasaten dute. Horri erantzunez, SEARCULAR “bio-seine” sokak garatzen ari da, material tradizionalak baino hiru aldiz erresistenteagoak eta, gainera, itsasoan biodegradagarriak izango direnak.

Aitzitik, iraunkortasuna arazo bat den tokian, Arrainen Agregatzaile Biodegradagarrien Gailuen (FAD) diseinu berriak probatzen ari dira, inguraketa-sareen bidezko atunaren arrantzan arrainak erakartzeko erabiltzen direnak, itsas habitat kalteberetan plastikozko FADen metaketa prebenitzeko modu gisa.

Lehorrean, SEARCULAR soluzioak garatzen ari da portuetan arrantza-aparailuak modu jasangarrian kudeatzen laguntzeko. EBn nahitaezkoa den arren, sailkapen eta logistika desegokiaren ondorioz, portuetan bildutako aparailu eta arte askok zabortegietan edo erraustegietan amaitzen dute. Hori sahiesteko, SEARCULAR lanean ari da bizitza baliagarriaren amaieran arrantza-aparailuak kudeatzeko gaitasuna hobetzeko, tresneria bildu, sailkatu eta egokitzeko Puntu Urdin erreplikagarri bat garatuz, materialen birzirkulazioari buruzko jarraibideak barne hartuko dituena.

Proiektuaren barruan, arrantzaleak, arrain-arte-fabrikatzaileak eta zientzialariak elkarlanean ari dira antzinako sareen bizitza baliagarriaren amaieran konponbideak ezartzeko eta itsas ingurune desafiatzaileetarako material berritzaile egokiak garatzeko.

Lankidetza arrantza-industriarekin

Oihane C. Basurkok, SEARCULAR proiektuaren koordinatzaileak eta AZTIren ikertzaileak, honako hau adierazi du: “SEARCULARen irtenbideei esker, arrantza-industriak itsas zaborrari eta mikroplastikoei egiten dien ekarpena nabarmen murriztuko da, ikuspegi zirkular berritzaileak ezarriz. Industria-bazkideekin lankidetzan aritzea funtsezkoa da irtenbide horiek praktikoak eta eraginkorrak izan daitezen, bai itsas ingurunearentzat, bai Europa osoko arrantzaleentzat “.

Fortuna ontziko kapitain Rune Sanden esanetan: “Arrantzaleak garenez, itsaso garbi eta osasungarrien menpe gaude. Ezinbestekoa da soka biodegradagarriak hartzea, ohiko sokek sortutako mikroplastikoak murrizteko. SEARCULARekin dugun lankidetza funtsezkoa da ontzian ezar ditzakegun konponbideak garatzeko eta plastikoaren kutsadurari aurre egiteko “.

Euskal bazkideen funtsezko parte-hartzea

Arrantza-sektorean iraunkortasuna bultzatzera bideratutako proiektu aitzindari honetan, AZTI, SARETU eta GAIKER euskal bazkideek funtsezko zeregina betetzen dute, eragin handiko ekimenetan tokiko lankidetzak duen garrantzia azpimarratuz.AZTI zentro teknologikoa proiektuaren koordinazioaren buru da, eta garapen teknikoen buru, arrainak gehitzeko gailu biodegradagarriak (FAD) sortzea barne, ISSFrekin lankidetzan. Gainera, SARETUrekin batera lan egiten du ontzi komertzialetan parpailak probatzen, eta, GAIKERekin batera, Puntu Urdina garatzen, euskal kostaldeko itsas kutsadura murrizteko irtenbide bat.

SARETU, berriz, inguraketa-sareak birziklatzeaz eta material jasangarri bihurtzeaz arduratzen da, eta Puntu Urdinaren diseinuan bere ezagutza ematen du. GAIKERek, puntu urdina koordinatzeaz gain, ahalegin horiek osatzen ditu materialen karakterizazio aurreratuaren eta ekonomia zirkularreko prozesuetan sareak birziklatzearen bidez.
Euskal bazkideen arteko aliantza horrek indartu egiten du berrikuntzarekiko eta jasangarritasunarekiko konpromisoa, eskualdea erreferentetzat hartuz arrantza arduratsuan eta itsas ingurunearen babesean.

SEARCULAR proiektuari buruz

SEARCULAR Europar Batasunak “Gure Ozeanoa eta Urak Berrezartzea” eta UK Research and Innovation-ek (UKRI) finantzatutako proiektua da. Hiru urteko iraupena du proiektuak (2023-2026), eta arrantza-arteen ekonomia zirkularra erraztea du helburu, arrantzarekin lotutako itsas hondakinak murriztuz eta itsas ingurune garbia eta osasungarria sustatuz