Emakume eta Neska Zientzialarien Nazioarteko Eguna

UNESCOk STEM karrerak (zientziak, teknologia, ingeniaritza eta matematika ingelesezko sigletan) hartzen ditu etorkizuneko enplegutzat, berrikuntza, gizarte-ongizatea, hazkunde inklusiboa eta garapen iraunkorra bultzatzen dituztelako.
Hala ere, badirudi alor horiekiko interesa murriztu egin dela oro har, eta are baxuagoa da unibertsitateetan sartzen diren nesken kasuan.

Orain, inoiz baino neska gehiago ditugu eskolara joaten, eta emakumeen matrikulazioak gizonenak baino handiagoak dira unibertsitateetan; baina, hala ere, 100 ikasletik 26 baino ez dira emakumeak STEM ikasketetan.

Zientziak eta teknologia ez dira neutralak. Garatzen dituztenen testuinguruek markatzen dituzte. Horregatik da funtsezkoa, hemen ere, generoaren langa gainditzea.

Helburu horrekin jarri zen abian 2016an Inspira STEAM proiektuaren lehen edizioa. Proiektu hori Deustuko Unibertsitateak sustatu zuen, eta aitzindaria izan zen nesken artean bokazio zientifiko-teknologikoa sustatzeko, sentsibilizazio- eta orientazio-ekintzetan oinarrituta, eta ikerketa-, zientzia- eta teknologia-munduko profesionalek ematen dute, talde-mentoringaren bidez.

AZTIko zientzialariek hasiera-hasieratik parte hartu dute programan, eta ikertzaile askok lan egin izan dute bertan.

Otsailak 11, Emakume eta Neska Zientzialarien Nazioarteko Eguna dela eta, nesken arteko bokazio zientifikoari aipamena egin nahi diogu, erantzuna zientzian dagoelako eta zientziak genero-desberdintasunak gainditu behar dituelako.

Maria Mateo, Ekologia ebolutibo eta funtzionalean doktorea eta INSPIRAko mentorea, eta Henar Villanueva, biokimikan lizentziatua eta DBHko lehen eta bigarren mailako irakaslea Bilboko Jesusen Bihotz Fatimako Esklaboen Ikastetxean.

Maria eta Henar bat datoz: txikitatik ikusten dira desberdintasunak haurren portaeran, eta hori ere ikusten da haien zaletasunekiko jarreran. Ez batak ez besteak ez zuten zailtasun handirik izan ikasketak aukeratzeko, baina egia da ikasketetan aurrera egin ahala, eta are gehiago lan-etapan, aldeak eta emakumezko erreferenterik eza nabarmenagoak izan zirela. Hain zuzen ere, desberdintasun horien pertzepzioa izan zen INSPIRA bezalako programekiko interesa piztu ziena. Programa horiek, besteak beste, estereotipoetatik haratago erreferenteak izaten laguntzen diete.

INSPIRA taldeko mentoringaren metodologian oinarritzen da. Mentoreek beren egunerokotasuna hurbiltzen diete haurrei, eskola-orduetan egiten dituzten 6 lan-saioen bidez. Saio horietan, gure inguruko estereotipoak, lana edo emakumeak eta zientzia lantzen dituzte historian zehar. Espazio seguruak eskaintzen dituzte, gazteek beren esperientziei buruz hitz egiteko eta estereotipoak edo onarpenak gainditzeko.

Eskerrak eman nahi dizkiegu Henarri eta Mariari beren denboragatik, baina, batez ere, gaur egun oraindik hobetzeko asko duen sistema eraldatzeko hartu duten konpromisoagatik.

Elkarrizketa hau podcast formatuan dago eskuragarri (gaztelaniaz) hemen.