#ebegi: etorkizuneko kostaldeko behatokia ekonomia urdinerantz aurrera egiteko eta klima-aldaketak kostaldean duen eraginaren aurka borrokatzeko

• AZTI zentro teknologikoak #ebegi proiektua jarri du abian, Bizkaiko golkoko hego-ekialdean kostaldeko ekosistema behatzeko gaitasunak indartzeko.

• Kalitate handiko itsas behaketak eta datu fidagarri, harmonizatu eta eskuragarriak ezinbesteko baldintza dira itsas ekosistemen kudeaketa integraturako, ekonomia urdinaren eraldaketa iraunkorrerantz aurrera egiteko eta klima-aldaketak kostaldeko hiriguneetan dituen ondorioei aurre egiteko.

• Integrazioa sustatzeko premiaren ildotik, plataforma anitzeko eta diziplina anitzeko ikuspegiak ahalbidetuz, eta biki digitalen aroan datuak emanez, #ebegi proiektuak, Eusko Jaurlaritzak finantzatua, eskura dagoen itsas informazioa erraz ezagutzeko aukera ematen duen eta gure kostaldeetarako irtenbide berriak garatzeko oinarri gisa balio duen tresna bat garatu du.

2023ko maiatzaren 3an – AZTI zentro teknologikoak urte asko daramatza Bizkaiko golkoa, Euskal Herriko kostaldea eta itsas ekosistema behatzen, eta Bizkaiko golkoaren hego-ekialdeko behaketa-gaitasunak indartzen ari da, Eusko Jaurlaritzak finantzatutako #ebegi proiektuaren bidez.

Ekimen honen esparruan, AZTIk online aplikazio teknologiko berri bat garatu du, itsas inguruneari buruz dagoen funtsezko informazio guztia plataforma bakarrean ikusaraztea helburu duena. Informazio hori AZTIk egindako kanpaina ozeanografikoen eta inguruan dauden kostaldeko behaketa-sistemen emaitza da. Online aplikazio hori lehen urratsa ere bada behaketa-sistema berriak eta datu berriak identifikatzeko edo, besterik gabe, daukagun informazioa aztertzeko modu berriak identifikatzeko eta horrela, itsas ingurunea eta haren aldaketak hobeto ezaugarritzeko.

Ahalegin horiei esker, gaur egun dagoen informazioaren ikuspegi osatuagoa eman daiteke, bai historikoki, bai denbora errealean. Informazio hori funtsezkoa izan daiteke administrazio publikoentzat, zientzia- eta ikerketa-komunitatearentzat, arrantza- eta industria-eragileentzat eta, oro har, gizartearentzat.

“Klik sinple batekin, erabiltzaileak informazioa lortzen du itsas mailaren, tenperaturaren, uraren pH-aren, olatuen eta beste aldagai biologiko batzuen datuak dauden kokaleku eta aldiei buruz intereseko eremuan, hainbat iturri kontsultatu behar izan gabe. Honi esker, informatutako erabakiak hartzeko beharrezko datuak biltzeko lehen urratsa sinplifikatu eta arinduko da”, azpimarratzen du Anna Rubiok, AZTIko ozeanografian aditua eta superbehatokiko koordinatzaileak.

#ebegi lanean ari da, gainera, dauden datuen kalitatea hobetzeko eta datu horiek erraz eskuratzeko modukoak, elkarreragingarriak eta berrerabilgarriak direla ziurtatzeko, informazio horrek ozeanoak digitalizatzen lagun dezan.

“#ebegi -k eragile eta administrazioen arteko komunikazioa eta koordinazioa hobetzeaz gain, arrantza-jardueraren eta kostaldeko eremuen kudeaketa ekosistemiko iraunkorra bultzatzen laguntzen du”, gaineratzen du Rubiok.

Ekonomia urdina bultzatu eta klima-aldaketaren eraginaren aurka borrokatu

Aplikazio honen azken helburua bikoitza da. Lehenik eta behin, ekonomia urdinean oinarritutako politiken eta zuzentarauen garapena erraztea, itsasoen eta haien baliabideen ustiapen iraunkorrenean aurrera egiteko, jarduera ekonomikoa eta garapen soziala bultzatuz.

Bigarrenik, klimari eta aldaketa globalei lotutako erronken konponbideak bilatzen aurrera egitea, itsas mailaren igoeraren eta muturreko olatuen ondorioak aurreikustea ahalbidetuko dutenak, hala nola, olatuek eta marea meteorologikoaren eta astronomikoaren konbinazioak sortutako uholdeak, kostaldeko higadura eta aldaketa morfologikoak estuarioetan

Itsas ingurunea eta haren aldaketak hobeto ezagutzeko beharrezkoa den funtsezko informazioa handitzeko, proiektuak berrikuntza teknologikoko eta esperimentazioko zereginak ere aurreikusten ditu, ozeanoaren behaketako puntako metodologiak identifikatu eta testatzeko, lurrazaleko ibilgailu autonomoak eta gliderrak (itsaspeko txiki autonomoak) barne.

Zeregin horiekin, #ebegi -k azken urteotan AZTIk gidatutako ahaleginak eta lana kapitalizatzen ditu hainbat ekimenen bidez, hala nola EuskOOS Kostaldeko Ozeanografia Operatiboaren Sistema, Klima Aldaketaren Behatokia, Trantsizioko eta Kostaldeko Uren Kalitate Ekologikoa Ebaluatzeko Sarea edo Diziplina Anitzeko Kanpaina Ekosistemikoak.

Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen, Iraunkortasun eta Ingurumen Saileko Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Politikako Sailburuordetzak finantzatu du #ebegi proiektua, eta Euskalmet euskal meteorologia agentziaren eta URA-Uraren Euskal Agentziaren laguntza du. Horrez gain,  ebegi bat dator Europako eta nazioarteko hainbat proiektu eta ekimenen lan-ildoekin. Proiektu eta ekimen horien helburua da kostaldeko behaketa integratuko estrategiak sustatzea, hala nola: JERICO-RI kostaldea ikertzeko Europako azpiegitura; EuroGOOS ozeanoaren behaketarako Europako erakundea; Eurosea ozeanoen behaketa- eta aurreikuspen-datuak lortzeko proiektua; eta Copernicus-en kostaldeko zerbitzuak ematea.