• AZTI zentro teknologikoak, Simon Fraser Unibertsitatearekin (SFU) eta Itsasoko Produktuen Jasangarritasunerako Nazioarteko Fundazioarekin (ISSF) lankidetzan, itsas biodibertsitatearen egoera neurtzen duen adierazle global bat garatu du, zazpi hamarkadatan arrain harrapari ozeanikoak desagertzeko arriskuari buruz erregistratutako aldaketetan oinarrituta.
  • Emaitzak Science aldizkari ospetsuan argitaratu dira, eta itxaropentsuak dira garrantzi komertziala duten atun eta marlin espezieak orokorrean berreskuratu direla ikusita, baina agerian uzten dute arazo bat dagoela arrantzategi berberek ustekabean harrapatutako marrazoen kudeaketan, eta horrek adierazten du premiazkoa dela haiek desagertzeko arrisku gero eta handiagoa saihesteko ekintzak abian jartzea.

Pasaia, 2022ko azaroaren 11 – Munduko biodibertsitatearen egoerari buruz egin berri diren azterketek erakusten dute lehorreko espezie, ekosistema eta dibertsitate genetikoen aurrekaririk gabeko galera gertatzen ari dela, baina oraindik ez dakigu patroi horiek zenbateraino diren orokorrak ozeanoetan. Beraz, premia larria da, eta konpromiso globala behar da zaintzarako adierazleak garatzeko, itsas ekosistemen osasuna eta espezieak desagertzeko arriskua monitorizatzea ahalbidetuko dutenak.

AZTI zentro teknologikoak, Simon Fraser Unibertsitatearekin (SFU) eta Itsasoko Produktuen Jasangarritasunerako Nazioarteko Fundazioarekin (ISSF, ingelesezko sigletan) lankidetzan, oinarri zientifikoa duen indize berritzaile bat garatu du hutsune hori betetzeko helburuarekin, ozeanoen osasun egoeraren eta biodibertsitatearen ebaluazioari dagokionez.

Zehazki, ikertzaile taldeak arrain harrapari ozeanikoen Zerrenda Gorriaren Indizea egin du (RLI, ingelesezko sigletan). Itsas ekosistema ozeanikoen osasuna neurtzen duten adierazleen multzo bat da, kostaldetik urrun, atunak, marlinak eta marrazoak desagertzeko arriskuari buruz azken 70 urteetan izandako urteko aldaketen jarraipena eta analisia eginez.

global_indicator

“Gure Zerrenda Gorriaren Indizeak arrain harrapari ozeanikoak desagertzeko arriskuaren joerak erakusten ditu, haiek ozeanoaren osasun globalaren jagole izanik. Adierazle global horrek oso tresna erabilgarria eskaintzen die itsasoko baliabideen kudeaketan eta kontserbazioan parte hartzen duten erakundeei, oinarri zientifiko sendoarekin, ekosistema ozeanikoetan biodibertsitatea galtzearen aurkako borrokan aurrera egiten jarraitzeko”, azaldu du Maria Jose Juan Jordak, AZTIko lan honen koordinatzaile eta tunidoen kudeaketan adituak.

Ozeanoetako arrain harraparien Zerrenda Gorriaren Indize horren emaitzak Science nazioarteko aldizkari entzutetsuan argitaratu dira, Natura Kontserbatzeko Nazioarteko Batasunaren (IUCN) Espezie Mehatxatuen Zerrenda Gorriak ezarritako irizpideetan oinarrituta, izan ere, sistema hori oso orokortuta dago desagertzeko arrisku globaleko espezieak sailkatzeko.

Arrantzaren kudeaketaren arazo nagusia

Desagertzeko arriskuaren aldaketei buruzko adierazle global hori garatzeko, adituek Arrantza Antolamendurako Eskualde Erakundeek atun, marlin eta marrazoen 18 espezietako 52 populaziotan erregistratutako datu historikoak aztertu dituzte. Emaitzek erakutsi dute marrazoak ustekabean harrapatzea dela arazo nagusia atunaren eta marlinen arrantzalekuen kudeaketan.

“Helburuko espezieak, hala nola atunak eta marlinak, gero eta maila jasangarriagoetan kokatzen ari dira, baina arrantzako flota berberek ustekabean harrapatzen dituzten marrazo espezieek behera egiten jarraitzen dute, arrantzaren kudeaketan egiten diren jarduerak ez direlako nahikoa. Jarduera horiek premiaz ezartzen ez badira, desagertzeko arriskuak handitzen jarraituko du”, gaineratu du adituak.

Gainera, AZTI, SFU eta ISSFren azterketak lehen aldiz lotzen ditu desagertze globalaren arriskuaren urteko aldaketak eta arrantzaren ondoriozko hilkortasunaren aldaketak azken 70 urteetan.

“Datuek erakusten dutenez, ozeanoetako arrain harraparien ibilbide globala oso sentikorra da, eta lotura zuzena du arrantzak eragindako hilkortasunarekin. Zerrenda Gorriko atun, marlin eta marrazoen populazioen egoeraren eta espezie horien arrantza ustiapenaren egoeraren artean, konparazio horiek eskala berean aplikatzen direnean, konkordantzia handia dagoela egiaztatu dugu”, zehaztu du Maria Jose Juan Jordak. Eta adituak honako hau gaineratu du: “ikusi dugu bi ebaluazio sistemen arteko desorekak ulertu eta azaldu daitezkeela”.

Egileek ez dute proposatzen arrain harrapari ozeanikoen Zerrenda Gorriaren Indizea arrain populazioak kudeatzeko erabiltzea, baina, azterlanaren egileen arabera, Zerrenda Gorriaren ebaluazioen eta arrantzaren ebaluazioen artean dagoen korrespondentzia handiak ezabatu egiten ditu arduradun politikoek Zerrenda Gorriaren Indizea erabiltzeko oztopo tekniko guztiak, Dibertsitate Biologikoari buruzko Hitzarmenak eta Garapen Jasangarrirako Helburuek biodibertsitatearen galera gelditzeko eta iraultzeko ezarritako helburu eta konpromiso orokorrak gainbegiratzeari dagokionez.

“Ozeanoen biodibertsitaterako mehatxu nagusia gehiegizko arrantza da oraindik ere. Adierazle multzo sendo bat eskaintzen diegu itsas baliabideak kudeatzeko eta kontserbatzeko politikak formulatzeko eta erabakiak hartzeko ardura dutenei, denboran jarraitutasuna duten adierazleekin, arrain harrapari ozeanikoak desagertzeko arriskuaren aldaketak behatzeko, biodibertsitatearen egoera ebaluatzeko eta berreskuratze planak aktibatzeko”, amaitu du ikertzaileak. Arrain harrapari ozeanikoen Zerrenda Gorriaren Indize orokorra kalkulatzeko erabilitako metodologia beste itsas arrain batzuei ere aplika dakieke, eta horrek handitu egingo luke itsas espezieek IUCNren Espezie Mehatxatuen Zerrenda Gorrian duten ordezkaritza, itsas biodibertsitate globalaren aldaketa modu efizienteagoan ikuskatzeko.

Arrain harrapari ozeanikoen Zerrenda Gorriaren Indize orokorra kalkulatzeko erabilitako metodologia beste itsas arrain batzuei ere aplika dakieke, eta horrek handitu egingo luke itsas espezieek IUCNren Espezie Mehatxatuen Zerrenda Gorrian duten ordezkaritza, itsas biodibertsitate globalaren aldaketa modu efizienteagoan ikuskatzeko..

Material multimedia gehigarria eskura daiteke esteka hau erabiliz:

Azken berriak

Erlazionatutako berriak