200 metrotik gorako sakoneran bizi diren arrainak harrapatzeak ondorio klimatikoak izan ditzake

• Europako ikerketa batek agerian uzten du 200 eta 1.000 metro arteko sakoneran dagoen eremu ozeaniko mesopelagikoaren baliabideak babestearen garrantzia.
• Azterlanak frogatu du espezie mesopelagikoen eguneroko migrazioek urtean 5.000 milioi tona CO2 baliokide inguru garraiatzen dituztela, eta horrek agerian uzten du itsas eremu hori babesteko neurriak hartu behar direla.
• Emaitzek agerian uzten dute organismo mesopelagikoek aplikazio farmazeutikoetarako, nutrikologikoetarako eta akuikulturarako izan dezaketen garrantzia.
• Ikerketa 5 urtez egin da SUMMER Europako proiektuaren esparruan, eta AZTI zentro teknologikoak koordinatu du. 22 erakundek parte hartu dute, eta 6,5 milioi euroko finantzaketa izan du Europar Batasuneko H2020 programaren bitartez.

Sukarrieta, 2024ko azaroaren 28a – Nazioarteko ikerketa-talde batek txosten zehatz bat argitaratu du, SUMMER Europako proiektuaren esparruan 5 urtez eremu mesopelagikoko baliabideen gainean egindako ebaluazioaren emaitzak biltzen dituena. Geruza ozeaniko hori 200 eta 1.000 metro arteko sakoneran dago, eta Artikotik Antartikoraino hedatzen da. Iluntasuna eta argi gutxi sartzen da, eta eguzki-argiaren % 1 baino ez da iristen sakonera horietara. Muturreko egoera horrek fotosintesia mugatzen du, eta bestelako ingurune bat sortzen du, non espezieek eboluzionatu egin duten presio handiko eta tenperatura baxuko baldintzetan bizirauteko, eremu hori munduko biztanleentzako baliabide-iturri potentzial bihurtuz.

Ozeanoen eremu ilun eta hotz hori argitzeko, ikerketa-taldeak hainbat jarduera-protokolo garatu ditu 2019tik, eskualde horretako biomasa osoa zein den kalkulatzeko, kate trofikoan duen rola eta garrantzia ezartzeko, eta karbonoaren transferentzian eta bahiketan duen eginkizuna aztertzeko.

Ikerketak erakutsi du arrain mesopelagikoek egunez eta gauez migrazio-portaera dutela, gauez azaleko uretara igotzen direla elikatzeko, eta egunez sakonera seguruagoetara jaisten direla harrapariak saihesteko. Migrazio hori funtsezkoa da, ez bakarrik bizirik irauteko, baita ekosistemaren funtzionamendurako ere, karbonoa eta mantenugaiak ozeanoaren beheko geruzetara transferitzen laguntzen baitu.

“Atera dugun ondorio nagusia da, gaur egun, onuragarriagoa dela eremu hori babestea ustiatzea baino. Mantenugaien eta klimaren erregulazioarentzat funtsezko zerbitzuak eskaintzen ditu, eta interes komertzialeko arrain-populazio askori eusten die “,

nabarmendu du Raúl Prellezo AZTIko arrantza-ekonomian adituak eta proiektuaren koordinatzaileak.

Ugaritasuna eta potentzial biomolekularra ozeano sakoneran

AZTI zentro teknologikoa buru duen ikerketak biomasa ugaria kalkulatu du eremu horretan: 1.300 milioi tona, hau da, biomasa pelagiko osoaren % 87, eta 2022an arrantza ozeaniko osoa (81 milioi tona) baino 15 aldiz handiagoa da.

“Biomasa handi hori gorabehera, zona hori arrantzarako ustiatzearen merkataritza-bideragarritasuna mugatua da. Lehenik eta behin, arrainen banaketa zabala eta sakabanatua dela eta. Bigarrenik, txikia delako, irin eta arrain-olio bihurtu behar direlako; hirugarrenik, metabolismo motela duelako eta produktibitate txikia duelako. Horrek guztiak gehiegizko arrantzaren aurrean oso kaltebera egiten ditu “, azaldu du Prellezok.

Halaber, sakonera horietako muturreko baldintzek ezaugarri biokimiko bakarrak dituzten eta molekula berritzaileak sortzen dituzten iturriak dituzten mikrobio-komunitateen bilakaera bultzatu dutela ikusi da ikerketan.

SUMMER proiektuak mikrobioen aurkako 700 estraktu inguru giza eta arrainen patogenoen aurka eta giza minbizi-zelulen aurka egindako jarduera ebaluatu du. Emaitzek nabarmentzen dute organismo mesopelagikoek farmazia-aplikazioetarako duten potentziala. Era berean, arrain-erraietan omega-3 gantz-azidoak sortzen dituzten bakterioak aurkitu dira, industria nutrazeutikorako eta akuikulturarako garrantzitsuak direnak.

“Arrain-olioa lortzeko errentagarritasun-arazoek ebaluazio arduratsua eskatzen dute, komertzialki bideragarria den zehazteko. Hala ere, eremu mesopelagikoan organismoen bilaketa selektiboak bide oparoa eta jasangarria eskaintzen du mikrobioen eta kimikaren aniztasuna aprobetxatzeko, farmazian eta nutrazeutikan egin daitezkeen aurrerapenei dagokienez “, gaineratu du AZTIko ikertzaileak.

Organismo mesopelagikoen funtsezko eginkizun ekologikoa

Ikerketaren emaitzek bereziki nabarmentzen dute organismo mesopelagikoen funtsezko zeregin ekologikoa karbonoaren bahiketan eta elikadura-sareetan, gehiegizko arrantzaren arrisku sozial garrantzitsuak azpimarratuz.

Organismo mesopelagikoen gaueko mugimendua, arrainak eta zooplanktona barne, elikatzeko azaleko uretarantz, planetako biomasa bidezko eguneroko migrazio handiena da. Ikerketaren arabera, eremu horretako biomasaren % 44k egiten ditu migrazio bertikal horiek. Txostenak azpimarratzen duen bezala, fluxu aktibo horrek automobilek mundu mailan egiten dituzten CO2 isuri guztiak 1,5 aldiz adierazten ditu.

Organismo mesopelagikoen ustiapenaren kudeaketan laguntzeko, proiektuak tresna birtual bat garatu du, alde interesatuei aukera ematen diena modu interaktiboan esperimentatzeko eguneko migrazio bertikalek karbono-ponpa biologikoan dituzten inpaktuak.

Ikertzaile-taldeak, halaber, harrapariek baliabide mesopelagiko jakin batzuekiko duten mendekotasuna kuantifikatu du, eta ikusi du goragoko harrapari guztiak baliabide horien mende daudela neurri handiagoan edo txikiagoan, eta, beraz, sare trofikoak bereziki sentikorrak direla arrain mesopelagikoen harrapaketarekiko.

SUMMER ekimenak, Europar Batasunaren H2020 programaren finantzaketa batek babestuta, AZTI zentro teknologikoa buru duen 22 instituzioko partzuergoa biltzen du. Proiektu hau zeharkako eta diziplina anitzeko ikuspegiagatik bereizten da, eta hainbat arlotako ikertzaileak biltzen ditu, hala nola ekonomia, genetika, mikrobiologia, elikadura eta ekosistemak. Lankidetza horri esker, baliabide mesopelagikoen azterketa integrala egin daiteke, bideragarritasun ekonomikoaren ebaluaziotik hasi eta organismo horietan bizi diren bakterioen azterketaraino eta akuikulturan duten aplikazio potentzialeraino. Gainera, baliabide mesopelagiko horien potentziala ikuspegi askotatik aztertzeko interesa duten enpresa industrialek parte hartu dute ekimenean.